میزگرد خانواده| بررسی موانع افزایش جمعیت در کشور/وظیفه مردم درباره جمعیت در غیاب دولت چیست؟

گروه خانواده؛ نعیمه موحد: مباحث جمعیتی همیشه در کشور ما از مسائل بحث‌برانگیز و مهم بوده است. در سالهای اخیر مفاهیم سالمندی جمعیت، کاهش نرخ باروری و فرزندآوری هم به این مقوله اضافه شده است. اما اغلب، سوالات بنیادین در این زمینه و در میان مباحثه‌های مختلف بی پاسخ می‌ماند. اینکه چرا مولفه جمعیت باید برای یک کشور مهم باشد؟ چرا ایران در سراشیبی سالمندی افتاد؟ و در میان سیاست‌های بر زمین مانده جمعیتی، وظیفه مردم و جامعه در قبال جمعیت چیست؟

از طرف دیگر مدتی است که طرح جوانی جمعیت و تعالی خانواده تصویب شده و اخیرا با برگشت از طرف شواری نگهبان ایراداتی به آن وارد شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ایراداتی که فرصت خوبی برای بررسی عمیق‌تر و دقیق‌تر این طرح در اختیار صاحب‌نظران قرار داده است.

به مناسبت روز ملی جمعیت، نشستی در خبرگزاری فارس با حضور دکتر مسعود عالمی نیسی؛ جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه و استاد دانشگاه علامه طباطبائی و بهزاد خلیلی پژوهشگر حوزه خانواده برگزارشد. در این نشست دکتر عالمی مباحث مربوط به حوزه جمعیت و آقای خلیلی ایرادات شورای نگهبان به طرح جوانی جمعیت را مورد بررسی قرار دادند.

 

فارس: در بسیاری از کشورها علی‌رغم سالمندی جمعیت و نرخ جایگزینی منفی، سیاستهای زیادی برای افزایش جمعیت وجود ندارد. چرا جمعیت انقدر برای ایران مهم است؟

عالمی: اساسا یک سری از کشورها را داریم که به صورت مستقیم به مسئله جمعیت نمی‌پردازند و دولتها مستقیما به این بحث ورود نمی‌کنند. مثل برخی کشورهای اروپایی و به همین خاطر تصور می‌شود که اینها سیاستی برای افزایش جمعیت ندارند؛ درحالی که اینگونه نیست.

دلایل مختلفی وجود دارد که یکی از آنها وجود سوابق کمونیستی در یک دولت است. در این کشورها، اساس بر این بوده است که به زور و اجبار فرزندآوری افزایش داده بشود. در نتیجه یک برچسب بسیار منفی به این کشورها خورده است و تا شما اسم فرزندآوری را می‌آورید انگار که اسم حکومت‌های بلوک شرق را آورده باشید.

این یکی از دلایل است و البته به این معنی نیست که در این کشورها به بحث جمعیت پرداخته نمی شود. بنده در این موضوع حتی با برخی صاحبنظران و متفکران آنها هم مکاتبه داشته‌ام و این سوال را پرسیده‌ام که چرا شما مستقیماً به این موضوع نمی پردازید؟ آنها می‌گویند که این کار مقاومت مردم را به دنبال دارد و به نوعی مقبولیت دولت را هم نزد مردم خدشه‌دار می‌کند.

اما در واقعیت، دولت‌های این کشورها حواسشان به مسئله جمعیت هست و از راه های غیر مستقیم به این موضوع می‌پردازند. مثلاً در سیاست‌های شهرسازی ورود می کنند. همین الان یکی از مشکلات دم دست و ملموس مادران در ایران؛ به خصوص در شهرهای بزرگ رسیدگی به امورات خودشان و فرزندشان در معابر شهری است. مادر به همراه فرزند یکی دو ساله خود و با کالسکه بیرون می آید؛ ولی به عنوان مثال نمی تواند به راحتی داخل مترو برود یا با امنیت از خیابان عبور کن. درحالی که به عنوان مثال بنده در شهر برلین دیده‌ام که حتی در ساختمان‌های متروهای قدیمی، در کنار پله‌های معمولی، قسمتی برای عبور راحت و مطمئن چرخ‌های کالسکه وجود دارد. یا در فرانسه یک دانشجوی خارجی که در حال تحصیل در این کشور است؛ اگر بخواهد زایمان انجام بدهد تنها با ارائه کارت دانشجویی خود به بیمارستان رفته، زایمان میکند، و بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای، با فرزندش مرخص می‌شود. این را به صورت مستند عرض می کنم. موضوعاتی از این دست، یعنی اینکه من به عنوان شهرساز درحال تسهیل فرزندآوری هستم.

مفهوم جمعیت به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شود. شما اگر می‌خواهید هزینه فرزند آوری را کاهش بدهید؛ باید از هزینه زایمان شروع کنید و هزینه آموزش و بهداشت و درمان و ساختمان سازی را هم در نظر بگیرید. به این صورت شما هیچ اسمی از افزایش جمعیت نمی آورید اما در به افزایش جمعیت کمک می کنید. چون جامعه احساس می کند اگر فرزند بیاورد با مشکلی روبرو نمی شود

در یک مثال بینابینی می توانم بگویم که در کشور استرالیا سند جمعیتی با عنوان «توسعه جمعیت» وجود دارد نه افزایش جمعیت. وقتی بخش‌های مختلف این سند را بررسی می‌کنیم تقریباً چیزی از جمعیت در آن وجود ندارد. در ابتدای سند گفته شده که می‌خواهیم در چند دهه آینده جمعیت خود را افزایش بدهیم. حالا این جمعیت چه چیزهایی لازم دارد؟ چیزهایی مثل مسکن، بهداشت، آموزش و... .  حالا در مورد اینها چه کار کنیم؟ و ادامه سند در مورد توسعه این موارد صحبت کرده است.

این تصور که افزایش جمعیت یعنی اینکه ما به ازای تولد هر فرزند در خانواده مبلغی بپردازیم، یا خانه بدهیم و کارهایی از این دست، بسیار ساده انگارانه است.

 

فارس: کاهش جمعیت در ایران چگونه رقم خورد؟

عالمی: در سال ۱۳۲۰ اولین اقدامات حکومت پهلوی درباره بحث پیشگیری از فرزندآوری با وارد کردن وسایل جلوگیری از بارداری شروع شد. بعد به تدریج به برنامه‌های توسعه رسید. در واقع پهلوی دوم در این زمینه تلاش زیادی کرد. اما چون جامعه، پذیرش کاهش جمعیت را نداشت، تنها مقداری کاهش جمعیت اتفاق افتاد و چندان چشم‌گیر نبود. درواقع تا سال ۱۳۵۷ و در حدود ۳۷ سال فعالیت نتیجه آنچنان بزرگ نبود.

 بعد از آن در یک مقطعی یعنی تا سال ۱۳۶۸ اقدامی در زمینه کاهش جمعیت نمی بینید. تا اینکه در سال ۱۳۶۸ در برنامه اول توسعه با نامه آقای دکتر مرندی به حضرت امام(ره) درباره موضوع کاهش جمعیت، این موضوع به قانون اضافه می‌شود که ما باید نرخ باروری را کاهش بدهیم و این نرخ را از حدود 5/6 به ۴ برسانیم. از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ یک مقطع زمانی تعیین می‌شود اما می‌بینیم که در سال ۱۳۷۲ نرخ باروری به زیر ۴ هم رسید و چیزی در حدود 63/3 شد.  با این وجود، باز هم برنامه تنظیم خانواده در سال ۱۳۷۳ تصویب شد که این یک خطای بسیار بزرگ بود.  حالی که کشور از حد تعیین شده در برنامه قبل درباره نرخ باروری به پایین‌تر هم رسیده بود- که البته ما عقیده داریم همان هم نیاز نبود- باز هم برنامه تنظیم خانواده تصویب و اجرایی شد. به این ترتیب حدود سال ۱۳۸۱ ما به زیر نرخ جایگزینی جمعیت رسیدیم. از آن سال تا الان که ما در خدمت شما هستیم، هیچ اقدام جدیدی به غیر از «ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت» در زمینه افزایش باروری و جمعیت اتفاق نیفتاده است.

فارس: گفتیم که در بسیاری از کشورها غیرمستقیم به بحث جمعیت پرداخته می‌شود. اما می‌بینیم تاثیری زیادی بر افزایش جمعیت این کشورها ندارد. آیا این دلیلی برای طرح این مسئله نیست که افزایش جمعیت را باید همینقدر مستقیم که در ایران اتفاق می‌افتد، مطرح کرد؟

عالمی: نگاهی که به افزایش جمعیت در ایران وجود دارد دچار یک خطای بزرگ است و آن هم این است که جامعه ایرانی دوست دارد که فرزندآوری بیشتری داشته باشد. فرهنگ ما هنوز آنقدر تغییر نکرده است که نیازمند فشار از  بالا و از جانب دولت بر مردم باشیم.

فارس:  نرخ باروری 1.7 عددی پایین و زیر نرخ جایگزینی است.

عالمی: نرخ باروری که به عنوان باروری کل ارائه می‌شود، در مخرج کسر یک اشتباه دارد. آن هم این که دختران و زنان یعنی افراد متاهل و غیر متاهل را با هم در نظر می‌گیرد. یعنی در این روش، تعداد کل فرزندان متولد شده به زنان و دختران در سن باروری را محاسبه می کنیم؛ بدون اینکه مشخص کنیم چه تعداد از این زنان متاهل هستند و چه تعداد نیستند.

 اما شاخص دیگری به نام «نرخ باروری نکاحی» وجود دارد که در مخرج کسر فقط خانم های متاهل را محاسبه می کند. عدداین شاخص۲.۷ فرزند به ازای هر زن متاهل است. این تفاوت 1.7 دهم با 2.7 دهم نشان می‌دهد که اگر مردان و زنان ما ازدواج کنند فرزندآوری دارند. این حقیقت بسیار مهم است. ما الان 12میلیون جوان در سن متعارف ازدواج داریم. از اینها حدود ۶ میلیون خانواده متولد می شود که اگر نصف آنها هم فرزندآوری داشته باشند، نرخ باروری به شدت افزایش پیدا خواهد کرد.

خلیلی: اشتباه جدی برخی جاانداختن عدم تمایل مردم به فرزند آوری است. متاسفانه در رسانه هم به این دامن زده شده است که مردم دوست ندارند بچه‌دار بشوند و حالا بیایم آنها را راضی کنیم تا فرزند آوری داشته باشند.

عالمی: من این موضوع را به صراحت هم به صاحب نظران و تصمیم‌گیران گفته‌ام که مبنا را نباید بر نرخ باربری ۱.۷ گذاشت. یک وقتی هست که می خواهید یک گلوله سربی بزرگ را از یک سراشیبی به بالا هل بدهید. قطعاً انرژی و توان زیادی از ما می‌گیرد. امّا یک موقع دیگر می‌خواهید این سنگ را از سراشیبی به پایین هل دهید و فقط چند مانع کوچک سر راه آن وجود دارد.  نگاه به جمعیت و فرزند آوری آن سنگی است که باید به بالا هل داده بشود. درحالی که در اصل وضعیت ما آن سنگی است که فقط باید موانع را از سر راه آن برداریم و خودش مسیرش را به پایین طی می‌کند. اگر جامعه موانع را از پیش پای خودش برداشته شده ببیند به سرعت به سمت فرزندآوری می‌رود.

متاسفانه ما به حرف مردم گوش نمی‌دهیم و فکر می کنیم آن‌ها نمی دانند و نمی‌فهمند. مردم می گویند به ما کار بدهید، به ما خانه بدهید، ما خانواده تشکیل می‌دهیم و بچه می آوریم. یعنی مانع جلوی پای ما هست، وگرنه این گونه نیست که نخواهیم فرزند آوری داشته باشیم. به همین دلیل به نظر بنده این است که در ایران مهمترین سیاست جمعیتی ما باید رفع موانع فرزندآوری باشد.

 

فارس: یعنی همه موانع را در موانع اقتصادی خلاصه کنیم؟ پس نقش موانع فرهنگی چه می‌شود. مثل فاصله زیاد ازدواج و تولد اولین فرزند که به حدود پنج سال است یا این تجربه که بسیاری از زوجین می‌گویند اگر پول کافی هم داشته باشند حاضر نیستند بچه‌دار بشوند یا نهایتا فقط یک فرزند خواهند آورد.

عالمی: ما در تئوری‌های جمعیت؛ یک موضع موجود اقتصادی و یک بحث افق اقتصادی داریم. این که وضع اقتصادی چطور است یک بحث است و اینکه آینده را چطور می بینیم یک بحث دیگر است. مشکل اساسی ما این است که مردم از آینده نگران هستند.

من اول به این نکته تاکید کنم که ما شاید برای جمعیت، خیلی برنامه خاصی لازم نداشته باشیم. مثلا بلغارستان می‌گوید که من برنامه‌ای از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۲۰ دارم، به این خاطر که تمایل به فرزندآوری در کشور من کاهش پیدا کرده است. اما درباره ایران من از شما سوال می پرسم که اگر برای جوانی که تازه ازدواج کرده است یک شغل مطمئن و نه لزوماً با درآمد خیلی بالا فراهم کنید و بتواند مسکنش را هم حتی با فقسط تامین بکند، و این کف ماجرا برایش فراهم بشود، آیا فرزندآوری نخواهد داشت؟ قطعا خواهد داشت. وقتی من یک خانه ۴۰ متری دارم قطعاً سه فرزند نمی‌آورم. اما اگر خانه ۳۰۰ متری داشتم، فرزند بیشتر هم می‌آورم. ما باید به عقل و درایت مردم احترام بگذاریم.‌

اما درباره اینکه می‌گویید مشکل فقط موانع، اقتصادی نیست، اول اینکه موانع اقتصادی هر چقدر هم که باشد مهم است. مهمترین آن هم بحث اشتغال است که اگر اشتغال فراهم شد بحث ازدواج هم تسهیل می‌شود. ازدواج هم همانطور که عرض کردیم باعث افزایش فرزند آوری حتی در طول دو الی سه سال با یک عدد بزرگ خواهد شد.

 اما موانع فرهنگی هم هست. رسانه ناخودآگاه در ذهن ما تاثیرگذار است. الان هر سریال و فیلم و انیمیشن را نگاه می کنیم، همگی یا تک فرزند یا خانواده ها بدون فرزند هستند. اینها انگاره‌های ما را از زندگی ایده آل شکل می دهند. البته این فقط مختص تولیدات خودمان نیست. یک سری از تولیدات خارجی هم هست که در داخل به شدت با استقبال مواجه می شود مثلاً سریال جومونگ را می بینیم که یک پادشاه قبل از میلاد مسیح فقط یک فرزند دارد! اصلاً همچین چیزی ممکن نیست. تا همین صد سال پیش، پادشاه‌ها در کشورهای مختلف حرمسرا داشتند. یک سریال مثل جومونگ این واقعیت را تحریف می‌کند و این انگاره را در ذهن مخاطب می سازد که همین یک فرزند کافیست. این انگاره سازی این ذهنیت را به وجود می‌آورد که من اگر فرزند سوم و چهارم را بیاورم، باید شرمسار باشم. دیگر برای فرزند سوم و چهارم در محل کار شیرینی نمی‌دهم و آن را کتمان می‌کنم. حتی در مطب‌های پزشک زنان و یا خانه‌های بهداشت، دیده شده که خانمی فرزند دومش را باردار است، اما مسئول خانه بهداشت به صراحت به او می‌گوید: دیگر بچه نیاری ها!  وقتی همه جا این برخورد اتفاق بیفتد، کم‌کم در جامعه فرهنگ سازی می شود.

 بخشی دیگر از موانع از جنس حقوقی و قانونی هستند که برخی مستقیم و برخی غیر مستقیم به مسئله فرزندآوری مرتبط هستند. در حوزه درمان ناباروری ما بالای ۳ میلیون زوج نابارور در کشور داریم با حدود ۸۰ مرکز درمان ناباروری. با این ۸۰ مرکز اگر همه این سه میلیون زوج، هزینه درمان ناباروری را داشته باشند و همگی هم برای درمان اقدان کنند، سالها طول می‌کشد تا تمام آنها وارد مسیر درمان بشوند. آنموقع احتمالاً این افراد از سن باروری هم عبور کرده‌اند. بنابراین افزایش مراکز یکی از سیاست‌های بسیار مهم است. مجوز از طرف دیگر، مجوز تاسیس مراکز درمان ناباروری فقط به فلوشیپهای نازایی داده می‌شود. الان حدود ۲۳ سال از شروع تربیت فلوشیپهای نازایی می‌گذرد و ما فقط ۲۰۰ فلوشیپ نازایی در کشور داریم. این رقم با آنهایی است که تحصیلکرده خارج از کشور هستند، یعنی سالانه فقط حدود ۱۰ فلوشیپ  تربیت کرده‌ایم. خب این چه معنی می‌دهد؟ ما نمی‌توانیم دانشگاه های مان را برای تربیت فلوشیپ نازایی افزایش ظرفیت بدهیم؟

 

فارس: چند وقت پیش، شورای نگهبان متن ایرادات به طرح جوانی جمعیت و تعالی خانواده، را منتشر کرد. درباره این ایرادات بین منتقدین و نمایندگان، اختلاف نظر زیادی وجود دارد. آیا ایرادات شورای نگهبان به این طرح خیلی جدی است؟

خلیلی: شورای نگهبان، قانون اساسی و شرع را مقابل خودش می گذارد و می‌بیند این طرحی که نگارش پیدا کرده است با کدام یک در تناقض است. شورای نگهبان کارشناس و خبره این موضوع نیست و وظیفه‌ای هم ندارد که بگوید آیا این طرح کارآمد است یا خیر. ایرادات شورای نگهبان شامل ایرادات دستوری و نگارشی هم هست، اما وظیفه این نهاد نیست که این طرح را که ایرادات محتوایی بسیاری دارد از نظر محتوایی و کارآمدی بررسی کند. این طرح باید از دالان کارشناسان و صاحب نظران و آگاهان از نظر علمی می‌گذشت نه از پستوهای سیاسی. گویی عده ای هستند که در آکواریوم ذهنی خود نشسته اند و فکر می‌کنند هر چه امر کنند مردم باید به آن بگویند بله. بسیاری از مسائل مطرح شده در طرح اصلا انقدر حاد نبوده است. اما دوستان حاشیه را به متن آورده اند و متن را به حاشیه برده اند.

 طبق صحبت‌های آقای دکتر و بر اساس پیمایش خانوادگی ایران در سال ۱۳۹۷، بیشتر از ۶۰ درصد مردم ایران سه فرزند و بیشتر از سه فرزند می خواهند. این نشان دهنده این است که با وجود تمام مشکلات، مردم تمایل به فرزند آوری دارند. اما با روحیه پلیسی نمی شود مردم را به فرزندآوری تشویق و ترغیب کرد. از نظر من در طرح جوانی جمعیت روحیه پلیسی حاکم است. من هر دوی این نگاه ها را غلط می دانم. نه این نگاه پلیسی و نه نگاه انفعالی که دولت یازدهم و دوازدهم بحث خانواده داشت. هر دوی اینها افراط و تفریط است.

فارس: چند مورد از این ایرادات را نام ببرید.

خلیلی: چند مورد از مواردی که در این این طرح وجود دارد کاملا مواد غیر ضروری است و مشخص است که قانونگذار اصلاً متوجه اصل موضوع نبوده است. یکی از ایرادات جدی این طرح این است که «ازدواج به‌هنگام» را مد نظر قرار نداده است. در مسئله ازدواج به‌هنگام، موانع کاملاً مشخص است اما می‌بینیم که طرح فقط به پیوست‌های فرهنگی پرداخته است. پیوست فرهنگی هم از این نظر که بیا ازدواج کن و تمایل به ازدواج داشته باش! در حالی که آمارها می گوید درصد قابل توجهی از جوان‌های ما دوست دارند که ازدواج کنند و چه کسی گفته است که تمایل وجود ندارد؟ اینها همه بازی‌های رسانه‌ای است. حتی آن ۳۷ درصدی هم که آقای تندگویان در یکی از مصاحبه های اخیر خود به آن اشاره کردند و گفتند که تمایل به ازدواج ندارند صحیح نبود. خود ایشان در ادامه صحبتهایشان می‌گویند که حدود ۷۰ درصد از این 37درصد، می گویند اگر مسائل اقتصادی حل بشود ما به ازدواج فکر می‌کنیم. ولی شیطنت رسانه‌ای شد و فقط آن 37درصد تیتر و دست به دست شد.

عالمی: پیمایشی مربوط به وزارت ارشاد هست که می‌گوید ۸۸% جوانان تمایل به ازدواج دارند.

خلیلی: ایراد بزرگ دیگر این طرح این است که بار مالی مبهمی دارد. محل تامین منابع مبهم است و در برخی موارد ناصحیح است. حتی برخی مفاد آن به نظر من ضدجمعیت است. در قانون برنامه تنظیم خانواده در دهه ۷۰ مشخص شده بود که نرخ باروری باید به عدد 4 برسد. حالا ما در متن طرح جوانی می بینیم که به کرات اشاره شده است که فلان سیاست تشویقی برای کسانی که بین سه تا پنج فرزند دارند. گویی که قانون پنج فرزند را برای هر خانواده ایرانی کافی می‌داند. اما چه کسی این را گفته است؟ وقتی حد گذاشته شده است و چه فرقی با قانون تنظیم خانواده دارد؟

ایراد جدی و بزرگ دیگر طرح جوانی جمعیت این است که که هدف را تعیین نکرده است. اگر هدف نرخ جایگزینی باشد چند سال طول می کشد تا این طرح جوابش را بگیرد؟ این طرح انقدر چاق است و انقدر بندهای مختلف دارد که اجرای همه آنها سالیان نامشخصی طول می‌کشد.  البته خود طرح اشاره‌ای هم به سالهای موردانتظار برای تحقق هدف خود نکرده است.

 ۱۰ ماده شسته و رفته با عناوین مهم جمعیتی برا این طرح  کافی بودنه  ۷۴ ماده.  دیدن فرزند آوری در مصرف بهینه آب و گاز که موضوع اصلی نیست! این چه سبد هزینه ای برای مردم دارد که میخواهید این همه سال قانون را درگیر آن کنید؟ اینها همان مواد غیر ضروری است که به آن اشاره کردم. به خاطر همین مفاد غیر ضرور یک طرح عریض و طولانی با ۷۴ ماده به دست آمده است.

از طرف دیگر مخاطبانی که طرح در در نظر گرفته است، گسترده نیستند. ما ۲۰ میلیون خانم خانه دار و حدود ۱۳ درصد خانم شاغل داریم. اما می‌بینیم فقط دو ماده طرح جوانی جمعیت به خانم‌های خانه‌دار اشاره دارد که تازه یکی از آنها هم به نظر من توهین به خانم خانه دار است. این که مثلاً برای رفتن به مترو و چند جای دیگر به یک خانم بچه دار و خانه‌دار تخفیف داده بشود

در بخشهایی از طرح مذکور، به مسائل مهم اشاره شده است؛ اما به صورت مطلوب به آن پرداخته نشده است. مثل بحث مسکن. مسکن بیشتر از بحث ازدواج در بحث فرزندآوری و الگوی آن مهم است. طرح می‌گوید مسکنی با وسعت ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر به کسانی که بچه سوم و بیشتر به دنیا بیاورند داده می‌شود، اما نه در کلانشهرها.  کلانشهر را هم به شهرهای بالای ۵۰۰ هزار نفر تعریف کردند.‌ درحالی که کلانشهری که مرکز آمار تعریف کرده است به شهرهای بالای یک میلیون نفر جمعیت گفته می‌شود و حدود ۴۰ درصد از جمعیت شهر نشین ما را کلانشهرها تشکیل می دهند. از طرف دیگر بیشتر، مسئله مسکن هم مربوط به کلان شهرهاست نه روستاها. در ادامه گفتند که ما می آییم شهر نشین ها و کلانشهرنشین ها را به مهاجرت معکوس سوق می‌دهیم. این خودش کلی معضلات و مشکلات به وجود می آورد و از همان مفاد غیر ضرور است. هیچ پیوستی هم ندارد.

از نظر من این طرح طرحی است که یکسری مفاد مباح را دور هم جمع کرده است. اگر هزینه اضافه برای کشور نترا شد منجر به اتفاق ویژه‌ای هم نخواهد شد.

 

فارس: آقای دکتر عالمی. با همه این تفاسیر چگونه گفته می‌شود که کشور ما قابلیت سه برابر شدن جمعیتش را دارد؟ این ظرفیت کجاست؟

عالمی: پاسخ این سوال احتیاج به یک مطالعه علمی بسیار گسترده دارد. اگر کسی هم الان صحبت از کمبود آب و منابع می‌کند یک مقدار این حرف‌ها غیرعلمی هستند. من یک مثال برای شما می زنم. طبق آمار فائو کشورهایی که سرانه ذخیره آب زیر عدد هزار دارند، کشورهایی هستند که دچار بحران آب هستند. کشورهایی مثل آلمان و هلند این عدد زیر هزار را دارند. در ایران این عدد حدود ۱۶۰۰ است. این یکی از مواردی است که نشان می‌دهد بحران آب بیش از اندازه غیرعلمی مطرح می‌شود.

در مباحثی مثل خشکسالی، کشاورزی و منابع طبیعی هم داستان از همین قرار است. پس اگر می‌بینیم کم آبی هست یا در مناطقی خشکسالی رخ داده است، برای کمبود منابع نیست برای سوء مدیریت یا عدم مدیریت صحیح منابع است. حتی اگر ما منابع  را به صورت دم دستی بررسی کنیم می بینیم که منابع استفاده نشده زیاد داریم.

ما همیشه امیدواریم که دولت هایمان در زمینه افزایش جمعیت کاری انجام بدهد. اما سوال من این است است اگر کاری نکنند چه؟ در برنامه‌ریزی باید بدترین حالت ها را هم در نظربگیریم. آن کسی که سال 1430 پیر می‌شود و بچه ندارد ما مردم هستیم. مسئولی که الان روی کار است آنموقع معلوم نیست کجاست. این من نوعی هستم که در آن زمان دیگر نیروی جوانی وجود ندارد که حق بازنشستگی من را بدهد. یا پولی نیست که بهداشت و درمان من سالمند را تامین کند. چون نیروی مولدی نیست.

بنابراین مسئله، مسئله مردم است. آیا راهی هست که مردم آینده خود را تغییر بدهند؟ من می‌گویم بله. مردم با اقدامات خود در همین چارچوب قوانین و مقررات موجود و با همین موانع می‌توانند اقدامات باعث بهبودی انجام بدهند. بعضی از این کارها هم انجام شده است، چون جامعه به اندازه کافی هوشمند است. به عنوان مثال جامعه می‌بیند که تعداد سالمندان در کشور در حال افزایش است. یعنی یک بازاری در حال شکل گرفتن است. شما می‌بینید که تخصص‌های حوزه سالمندان و مراکز پزشکی سالمندان در حال افزایش است.

یا در تاسیس مراکز ناباروری خود مردم می‌توانند نقش داشته باشند. کسی که می‌خواهد وقف انجام بدهد، ثواب تاسیس یک مرکز ناباروری از ساخت مسجد و مدرسه کمتر نیست. بسیاری دیگر از مسائل هم به همین ترتیب قابل دسترس است و نیازی به دخالت و یا منتظر ماندن برای اقدامات دولتی نیست.

فارس: اینها وظیفه دولت و به نوعی انداختن مسئولیت دولت بر گردن مردم نیست؟

عالمی: بزرگترین وظیفه دولت برداشتن آن موانعی است که مفصل درباره‌اش صحبت کردیم. ولی ما فرض را بر این گذاشتیم که دولت هیچ کاری در این زمینه‌ها انجام ندهد. یعنی بدترین حالت را در نظر گرفتیم. ما به عنوان مادر و پدر خانواده، اگر ببینیم آن چیزی که منتظرش هستیم و از دولت انتظار داریم به این زودی‌ها اتفاق نخواهد افتاد نباید اقدامی کنیم و باید همچنان منتظر بمانیم؟

 

فارس: آقای خلیلی. در یکی از بندهای طرح جوانی جمعیت، به پرداخت بیمه‌ای 90درصد هزینه‌های سه دوره درمان ناباروری اشاره شده است و باز هم از متولیان آن وزارت بهداشت است. درحالی که سالهای گذشته دیدیم، وزارت بهداشت بودجه درمان ناباروری را در جای دیگری هزینه کرده است. در طرج جوانی، تضمینی برای هزینه‌کرد درست این بودجه قرار داده شده است؟

خلیلی: بحث ناباروری امسال برای اولین بار وارد متن قانون بودجه شد. از طرف دیگر ناباروری از نظر تامین منابع هم مشکلی ندارد و اگر مشکلی هست در زمینه اجراست. این وظیفه جدی مجلس است که با توجه به سابقه قبلی رفتار با بودجه درمان ناباروری، بر روی هزینه‌کرد این قسمت نظارت داشته باشد.

اگرچه انتظار هم از مجلس این بود که برخورد جدی‌تری با وزارت بهداشت به خاطر سالهایی که هزینه درمان ناباروری در قسمتهای دیگری خرج شد، داشته باشد ولی متاسفانه این اتفاق نیفتاد و برخوردی با این بی قانونی نشد.

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: باروری رشد جمعیت آمار طرح جوانی جمعیت تعالی خانواده طرح جوانی جمعیت درمان ناباروری تنظیم خانواده افزایش جمعیت شورای نگهبان نرخ جایگزینی اما می بینیم داشته باشند طرف دیگر وجود ندارد کاهش جمعیت فرزند آوری نرخ باروری خانه دار نظر من

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۹۶۸۱۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توجه به موضوع جوانی جمعیت و فرزندآوری در گتوند

یاسر محمد جونی معاون سیاسی اجتماعی فرماندار گتوند گفت: فرزند آوری و جوانی جمعیت یکی از اهداف عالیه دولت است، که این موضوع در سطح کشور، استان و خاصه شهرستان گتوند از اهمیت بالایی برخوردار است.

او می گوید: از ادارات مربوطه در شهرستان انتظار می رود بیش از پیش در این رابطه اهتمام بیشتری داشته باشند و در فرهنگ سازی و ترویج فرزند آوری و جوانی جمعیت تلاش بیشتری داشته باشند.

 میلاد صافی معاون شبکه بهداشت و درمان گتوند گفت: فرزند آوری یک مبحث گسترده ای است، که ما نمی توانیم یک ارگان را در این خصوص دخیل بدانیم، بلکه از حاکمیت تا وضعیت اقتصادی و معیشتی و ...به این موضوع ارتباط مستقیم دارند، که مرکز بهداشت درمان گتوند در خصوص فرزند آوری و جوانی جمعیت در سطح شهرستان برنامه هایی را شروع کرده است.

معاون شبکه بهداشت و درمان گتوند گفت: در سال ۱۴۰۲ مرکزهای مشاوره ازدواج، باروری و آمادگی های زایمان در سطح شهرستان مداوم برقرار بوده است، که پیرو همین مسئله مقرر شده است که در سال ۱۴۰۳ دو مرکز مشاوره فرزند آوری و جوانی جمعیت در شهرهای جنت مکان و سماله دایر شود.

او می‌گوید: هدف از ایجاد مراکز مشاوره در سطح شهرستان گتوند، برای مشاوره و آموزش دادن به خانواده ها در خصوص فرزند آوری و جوانی جمعیت است.

معاون شبکه بهداشت و درمان گتوند گفت: در سال ۱۴۰۱ مرکز بهداشت و درمان  در سطح شهرستان ۶۸ درصد به خانواده ها مشاوره داد، که در سال ۱۴۰۲ به ۹۶ درصد رسیده است، امیدواریم که در سال ۱۴۰۳ این مشاوره هادر سطح شهرستان افزایش پیدا کند.

باشگاه خبرنگاران جوان خوزستان اهواز